Heeft u ooit een normaal mens ontmoet?
Een aantal jaar geleden woonde ik in een typische jaren '60 flat in Amersfoort, lekker gehorig en een kleurrijk geheel aan bewoners in de portiek. De onderbuurman was een jongen van midden 20 die er net was komen wonen en in de portiek was er niet meer contact met hem dan een schuchter 'dag' of 'hallo'.
Dit veranderde al snel. Regelmatig kwamen we bij elkaar aan de deur en werd er over en weer veel gepraat.... althans in het hoofd van mijn buurman. Steeds vaker draaide hij 's avonds en 's nachts harde muziek en riep voor mijn deur dat hij wel wist dat ik hem afluisterde en steeds overleg over hem had met mijn buurvrouw. Het ging van kwaad tot erger. Mijn buurman was psychotisch aan het worden.
Dit soort verhalen komen helaas vaak voorbij in de training Omgaan met bewoners met verward gedrag. Bewoners die blijven klagen over buren die expres geluid maken, bijvoorbeeld tikken op buizen, dag én nacht. En dan vooral de bewoners die klagen over bovenburen die dat doen... maar zelf op de bovenste verdieping wonen...
Herkennen van gedrag
Wanneer een huurder last heeft van hallucinaties of psychoses, dan is dat niet altijd direct herkenbaar. Überhaupt is het beeld van 'de psychiatrische huurder' vaak meer divers dan het beeld wat we ons hebben gevormd. Er is een groep huurders die heel vreemd gedrag vertoont en die verhalen vertelt waar je geen touw aan vast kunt knopen, of die dingen ziet waarvan we meteen weten: dit kan echt niet kloppen. Toch herken je veel vaker in eerste instantie helemaal niks en komt het aparte gedrag pas in de loop van een contact tot uiting, zoals bij verschillende persoonlijkheidsstoornissen.
Meegaan in het verhaal? Of toch niet?
De corporatie krijgt wel bijna dagelijks te maken met 'bijzondere' bewoners en moet je als vakman, wijkbeheerder of woonconsulent maar zien om te gaan met dit 'bijzondere mens' en er tegelijkertijd ook nog huurafspraken mee zien te maken.
In de training komen vaak vragen naar voren als: moet ik meegaan in zijn verhaal of juist niet? Is iemand gevaarlijk en moet ik op mijn hoede zijn? Waarom wordt iemand niet opgenomen, terwijl die het gas vergeet uit te doen en steeds meer lijkt te vergeten, zoals bij dementie. Dat is toch gevaarlijk? Terechte vragen met regelmatig een moeizaam antwoord. We hebben als maatschappij nog niet altijd een oplossing voor al deze bijzondere gevallen.
O ja. Terug naar de onderbuurman.
Regelmatig en op de raarste tijden hoorde ik breekgeluiden in zijn woning. En als ik in de portiek liep, kon het gebeuren dat hij de deur op een kier deed en mij stijfvloekte omdat ik 'hem in de gaten hield'.
Het escaleerde toen mijn buurman een draagmuur begon door te breken, omdat hij ervan overtuigd was dat mijn buurvrouw en ik daar afluisterapparatuur verstopt hadden. Gelukkig werkte ik toen al in de psychiatrie kon ik adequaat handelen maar ik snap heel goed dat veel mensen niet zo'n geduld kunnen opbrengen voor dit gedrag.
Het is eng en onvoorspelbaar en besef wel, het kan echt iedereen op een dag ook overkomen. Ik hoop altijd maar als bij mij de bovenkamer niet meer functioneert dat ik dan gedegen en respectvolle mensen tegenkom. Dan blijf ik 'bijzonder'!
Simone Grooters
trainer Omgaan met bewoners met verward gedrag
Datum: 25-04-2022